انتقام چیست؟ منتقم کیست؟

انتقام چیست؟ منتقم کیست؟

اما اینکه چرا ما فقط امام معصوم(ع) را منتقم می‌دانیم کما اینکه خود امام(ع) می فرماید: «انا الصمصام المنتقم» و اینکه حضرت مهدی عّجّّل اللَّهُ تعالی فّرجه الشِریف در اوج مهربانی با همه مردم، منتقم حسین علیه السّلام نامیده شده است، زمانی پاسخ صحیح خود را می یابد که به حقیقت انتقام از خون امام حسین علیه السّلام پی برده شود.

برای روشن شدن این مطلب باید درباره اصل قصاص و انتقام بحث را بیشتر توضیح دهیم:

گرچه قصاص باعث حیات جامعه است اما در دین، انتقام و قصاص اصل نیست؛ در حوزه فردی وقتی سخن از قصاص و انتقام است، سخن از عفو و رحمت و بخشش نیز هست. یعنی همان آیه ای که سخن از قصاص دارد، از عفو و رحمت سخن می‌گوید.

در این حوزه بدترین برخوردها با اهل بیت(ع) صورت می‌گرفته اما آنها، کریمانه می‌بخشیدند، در حوزه اجتماعی و دشمنی با دین، باز عفو و رحمت اولین راه است اما اگر سَمبُل ظلم و ستم بود، ماجرا نه توبه دارد و نه داستان پایان یافته است و جریانی است انحرافی و عفو آنان باعث ریشه دواندن بیشتر و عمق انحراف می‌گردد و به هر دلیلی عفو نتوانست فرد را در بر بگیرد .

اینجا جایگاه قصاص و انتقام است. اینجا قصاص باعث حیات اجتماع است. اینجا جایگاه قاطعیت و برخورد شدید است که «اشد المعاقبین فی موضع النکال و النقمه».

وقتی فرعون در نیل گرفتار می‌شود و می‌گوید: «آمَنتُ أَنَّهُ لا إِلِهَ إِلاَّ الَّذِی آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِیلَ وَأَنَاْ مِنَ الْمُسْلِمِینَ»، خدا می‌فرماید: الان… و توبه او را نمی‌پذیرد و عذاب او را رد نمی‌کند.

در جایی که قصاص، انتقام و مبارزه هست، انگیزه‌ای که دین ارائه می‌دهد تشفی خاطر فردی یا قبیله‌ای نیست که قطع انحراف و حیات فرد و جامعه معیار است و کار برای خداست.

وقتی عمرو بن عبدود آب دهان بر صورت حضرت امیرالمومنین علیه السّلام می‌اندازد، حضرت(ع) بر می‌خیزد، قدم می‌زند و بعد کار دشمن را یکسره می کند.

*برگرفته از  سلسله بحث عزادار حقیقی استاد محمد شجاعی

مجله امان اسفند ۱۳۸۹ – شماره ۲۸