رابطه امام زمان ( عج ) و ماه رمضان

رابطه امام زمان ( عج ) و ماه رمضان

امام صادق علیه السلام : در ماه رمضان منتظر ظهور قائم آل محمد باشید (مفاتیح الجنان)

امام زمان و ماه رمضان

ماه دوست­‌داشتنی رمضان که فقط گرسنگی و تشنگی و خوردن­های هول­‌هولکی سحر و انتظارهای شیرین افطار را ندارد. این ماهِ واقعا ماه، دعا و مناجات دارد و شب­های قدر و ابوحمزۀ ثمالی دارد و دعای جوشن کبیر و خیلی چیزهای دیگر. در احادیث این ماه را به ماه توبه، انابه، استغفار و بخشش یاد کرده­‌اند. چنانکه رنگ و بوی قرآن هم در این ماه بسیار پر رنگ است و بهار کتاب الهی همین ماه است و بس. اما آیا می­توانیم عنصری را یاد کنیم که فراگیری وی در این ماه بر امور دیگر غالب باشد؟ و اگر آن گونه چیزی یافت شود، چیست؟
«ولایت» در اسلام مقوله­‌ای فوق­‌العاده مهم است و نبی اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) به فرمان خداوند سبحان از ابتدای رسالت تا زمان رحلت خویش بر آن تأکید بسیار ورزیده‌­اند. ولایت والیان امر که از نگاه شیعه و در مرحلۀ اصیل آن منحصر در دوازده جانشین معصوم رسول اعظم خواهد بود، در تمامی عقاید و عبادات اصیل شیعی جریان دارد و روح عقاید و عبادات به شمار رفته و فقط باید مقداری نگاه خود را تیز نمود تا این جوهره را در میان آنها دریافت.
ماه رمضان نیز مستثنای از امور عبادی ما مسلمانان و شیعیان نیست. مصداق کنونی ولایت نبوی در حضرت امام زمان(عجل الله فرجه) تجلی دارد و در ادامه چند مورد از ارتباط ماه مبارک رمضان با ولایت و امام زمان را یاد می­کنیم و شما خوانندۀ ارجمند نیز یقینا با تفکر و اندیشۀ بیشتر در اعمال و ادعیه و دستورات این ماه، موارد دیگری را خواهی یافت. خطبۀ مشهور نبوی انتهای ماه شعبان را در مفاتیح الجنان محدث قمی همه خوانده‌­ایم. یکی از اموری که نبی اعظم در ماه رمضان ما را بدان توصیه فرموده­‌اند «انتظار ظهور قائم آل محمد» در این ماه است. همچنین در زمان افطار، خواندن دعای عهد-که بیعت‌­نامۀ روزانۀ ما شیعیان با امام زمان است- مستحب می­باشد. روح شب­های قدر هم تقدیر امور ما انسان­ها توسط خداوند و نازل فرمودن آن بر امام مهدی و امضای حضرت نسبت بدان است و لازم نیست گفته شود چرا در همان شب­ها خواندن دعای «اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن…» مورد تأکید قرار گرفته است. دعای شریف «افتتاح» نیز که در هر شب ماه مبارک خوانده می­شود، مملو از یاد مهدی زهرا و آن یوسف گم­گشته است. دعایی که توسط حضرت ولی عصر(عجل­‌الله­‌تعالی­‌فرجه­‌الشریف)، صادر گشته است.[۱] حتی اگر نیک بنگریم دعای «اللهم ادخل علی اهل القبور السرور…» هم در حقیقت تکرار دعای «اللهم عجل لولیک الفرج» خواهد بود و به غیر از این موارد می­توان مصادیق دیگری از یاد صاحب الزمان را در ادعیه، مناجات­ها و اعمال این ماه یافت.

پیامبر می فرماید: «ماه رمضان برترین ماه سال قمری است.» هم چنین در جایی دیگر ایشان فرموده : «مهدی(عج) سید و آقاست.»

اگر امروز امام مهدی(عج) برترین و کامل ترین انسان روی زمین است و ماه رمضان هم بهترین ماه خداست، پس باید بین این دو پیوندی عمیق باشد. اگر ماه رمضان، ماه ویژه سیر و سلوک است، پس باید با امام زمان(عج) که برترین سالک و رهروی خداست، پیوندی خاص وجود داشته و بین سلوک معنوی ما در این ماه با امام زمان(عج) هم رابطه ویژه ای باشد.

در ماه رمضان سه نوع رابطه است:

• پیوند امام مهدی(عج) و ماه رمضان،

• پیوند سلوک عبادی و معنوی ما در ماه رمضان با امام مهدی(عج)،

• رابطه سه گانه، یعنی رابطه ویژه امام مهدی(عج) با ما در ماه رمضان.

امام مهدی(عج) و ماه رمضان

زیارت آل یاسین شرح حالات عبادی و معنوی امام مهدی(عج) است. امام مهدی که راهش، امتداد راه پیامبر و امیرالمؤمنین و امام زین العابدین(ع) است. عبودیت و بندگی او نه از سر نیاز یا ترس، بلکه از سر درک حقیقت هستی و سپاس گزاری از خداست، عبودیتی که همیشه در وجود امام جاری است و در برخی حالات به نقطه اوج خود می رسد و ماه رمضان نقطه اوج بندگی امام است.

رسیدن به معبود در ماه رمضان به واسطه حضرت مهدی(عج)

فهم حقیقت رمضان و توفیق رسیدن به معبود جز با توسل به پیشگاه مهدی(عج) میسر نمی شود. دعای افتتاح هم در ماه رمضان درس سلوک می دهد که پروردگارا من خواهان تمام خوبی ها و کمالات هستم و می دانم که راه رسیدن به این کمالات توسل به امام مهدی(عج) است. پس مرا به برکت وجود او به نهایت نزدیکی به خود برسان.

هدایت معنوی و باطنی انسان ها به دست امام مهدی(عج) است و به برکت وجود معنوی و نورانی اوست که عالم هستی از فیض حق تعالی بهره مند می شود. حال اگر امام در نهایت بندگی باشد، در عبودیت او رحمت و مهربانی خدا نیز اوج می گیرد.

دعای امامان نشان می دهد که آن ها هم به درگاه حق تعالی رو می آوردند و برای کل هستی و به ویژه برای ما انسان ها از خداوند طلب بخشش می کردند. به همین دلیل است که می گویند به برکت سلوک معنوی امام، حیات بشری شکل می گیرد و امتداد می یابد و عالم به سوی کمال حرکت می کند و تنها با این تعبیر شب قدر معنا می یابد.

نکتۀ بعدی اینکه ماه رمضان، ماه قرآن و بهار آن است. از سوی دیگر پیغمبر اکرم به ما یادآوری فرموده‌­اند که دو یادگار مبارک ایشان یعنی «قرآن و عترت» از هم جدایی ندارند. از این جهت ماه رمضان بهار عترت و ولایت و امام زمان نیز هست. لذا اینکه مرحوم آیت الله شیخ موسی عباسی زنجانی فرموده که ماه ذی­حجه و شعبان دو ماه مختص به امام عصر(عجل الله فرجه) است،[۲] باید ضلع سومی به نام ماه رمضان را نیز بر آن افزود. دیگر آن که ماه ذی­حجه را به سبب نزول آیه ولایت در آن، ماه ولایت می­نامند، اما می­دانیم که قرآن دو نزول داشته و «نزول تدریجی» آن در طی ۲۳ سال بوده و «نزول دفعی»­اش از جمله همان آیه «الیوم اکملت لکم دینکم…» در ماه رمضان و در شب قدر بوده است. پس ماه رمضان نیز ماه ولایت امیرالمؤمنین و اولاد گرامی ایشان خواهد بود و اصولا چنانکه حضرت امام جعفر صادق(علیه السلام) ماه رمضان را ابتدای سال خوانده است(غُرَّهُ الشُّهُورِ شَهْرُ رَمَضان[۳]: طلیعه و ابتدای ماه­ها، ماه رمضان است)، سال حقیقی با ولایت آغاز می شود و عارفان شیعی سال را از ماه مبارک آغاز می کنند. در ادعیه فراوانی در این ماه می­خوانیم که خداوندا سال فعلی مرا اینگونه و آنگونه قرار بده و این شواهد متعدد هم بر ابتدای سال حقیقی بودن ماه مبارک گواهی می­دهد.
إن­شاء­الله در ادعیه و مناجات­های خود ظهور ولی عصر و امام زمان خود را در صدر خواسته­‌ها و ورد زبان خود قرار داده(آن­گونه که در زیارتی معتبر ادعا می­کنیم: وَ مُقَدِّمَکُم أمامَ طَلِبَتِی) و آمدن هر چه سریعتر آن منجی اعظم را از خداوند منان و مهربان تمنا و خواهش می­کنیم. به قول حافظ گرامی: «گفتم: دعای دولت او ورد حافظ است/گفت: این دعا ملایک هفت آسمان کنند»؛ اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[۱] . مجموعه ادعیه و زیارات پیرامون حضرت مهدی، ص۱۷۷٫
[۲] . دلیل الحاج، موسی عباسی، ص۴٫
[۳] . ر.ک: فضائل الاشهر الثلاثه، شیخ صدوق(متوفای ۳۸۱ق)