روش حکومت امام زمان عجل الله تعالی چگونه بود؟
روش حکومت امام زمان عجل الله تعالی چگونه بود؟ از آنجا که امام زمان علیه السلام برای برافراشتن پرچم اسلام و حاکمیت قرآن در تمام گیتی ظهور خواهند کرد، قهرا روش حکومتی امام علیه السلام بر اساس قرآن و سیره پیامبر صلی الله علیه و آله و امامان علیهم السلام خواهد بود. درباره روش حکومتی […]
روش حکومت امام زمان عجل الله تعالی چگونه بود؟
از آنجا که امام زمان علیه السلام برای برافراشتن پرچم اسلام و حاکمیت قرآن در تمام گیتی ظهور خواهند کرد، قهرا روش حکومتی امام علیه السلام بر اساس قرآن و سیره پیامبر صلی الله علیه و آله و امامان علیهم السلام خواهد بود.
درباره روش حکومتی امام زمان علیه السلام روایات فراوانی از معصومین علیهم السلام وارد شده است، که می توان آنها را در چند موضوع و محور مورد بررسی قرار داد.
اصالت دادن به کتاب و سنت:
امام زمان علیه السلام قرآن و سنت و شریعت نبوی را اساس و پایه تمام امور در حکومت خویش قرار می دهد و با تمام قدرت برای اجرای احکام الهی تلاش می کند و به هیچکس اجازه تخطی از این حدود را نخواهد داد.
در این باره روایات فراوانی نقل شده است که در ذیل به نمونه هایی از آن بسنده می کنیم:
ـ رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «قائم (امام زمان) از اولاد من است، اسمش اسم من و کنیه اش کنیه من و شکل و شمایلش شکل و شمایل من و روشش روش من است. او مردم را بر ملت و شریعت من نگه می دارد و آنها را به سوی کتاب خداوند عزوجل دعوت می کند.»(۱)
آن جامه عمل می پوشاند].»(۲)
دشمنان او دعوت می کند.»(۳)
رفتار بر اساس سیره پیامبر و امامان علیهم السلام :
ـ رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «مهدی علیه السلام روش مرا دنبال می کند و هرگز از روش من بیرون نمی رود.»(۴)
او رفتار می کنند.»(۵)
می کند… .»(۶)
روش سیاسی و اجتماعی:
یکی از شاخصهای بسیار مهم و برجسته در حکومت امام مهدی علیه السلام مبارزه با دولتهای باطل و اقامه قسط و عدل به معنای واقعی و وسیع کلمه است. در این باره روایات فراوانی وارد شده است که در ذیل نمونه هایی از آن را مرور می کنیم:
ـ امام باقر علیه السلام می فرماید: «هنگامی که قائم قیام کند، هر دولت باطلی از بین می رود.»(۷) از این روایات استفاده می شود که اولین کار امام علیه السلام مبارزه با دولتهای باطل خواهد بود.
ـ امام رضا علیه السلام می فرماید: «ترازوی عدالت را در میان مردم می نهد و [در سرتاسر حکومتش] هیچ انسانی به دیگری ستم نخواهد کرد.»(۸)
ظلم و جور بود.»(۹)
می کند.»(۱۰)
بد اجرا می گردد).»(۱۱)
گرما وارد خانه می شود، وارد خانه های مردمان کند.»(۱۲)
روش مدیریتی و قضایی:
امام عصر علیه السلام برای اداره جهان استانداران و وزیرانی می گمارد که جز به مصالح اسلام و رضایت خدا به چیزی نمی اندیشند. چنانکه در روایات، ترکیب دولت مهدی علیه السلام را از پیامبران، جانشینان آنان، تقوی پیشگان و صالحان روزگار و امتهای پیشین و از سران و بزرگان پیامبران علیهم السلام بیان می کنند که نام برخی از آنها نیز در روایات آمده است.(۱۳)
سنگ نگذارد.»(۱۴)
می دهد که شهرها را آباد سازند.»(۱۵)
می گردد.»(۱۶)
کرد.»(۱۷)
منحرف می سازد.»(۱۸)
میان آنها داوری کنی، با عدالت داوری کن… .»(۱۹)
حکم کن، و از هوا و هوسهای آنها پیروی نکن.»(۲۰)
(قرآن) نیز بر طبق قرآن حکم می کند.»(۲۱)
کتابهای تحریف شده.
روشهای اقتصادی:
براساس روایات، امام مهدی علیه السلام فقر را از بین می برد،(۲۲) و در دوران او در تمامی روی زمین خرابی باقی نمی ماند مگر آنکه آباد شود،(۲۳) برده ها آزاد و قرضها و دیون همه پرداخت می شود،(۲۴) گنجها را استخراج می کند و ثروتها را تقسیم می نماید،(۲۵) زمین در دست شیعیان آن حضرت قرار می گیرد.(۲۶) به انداره ای که کسی بتواند بر دارد و حمل کند، مال و ثروت در اختیار درخواست کننده قرار می دهد،(۲۷) عدالت و سازندگی را در همه شهرها گسترش می دهد(۲۸) و خوان حکمت و ثروت گسترده می شود(۲۹) و با ثروت اندوزی مبارزه می شود.(۳۰)
زمان بر سه محور اساسی زیر خواهد بود.
۱. اصالت دادن به کتاب و سنت؛
۲. اداره جامعه بر اساس روش پیامبر صلی الله علیه و آله و امامان علیهم السلام ؛
۳. اقامه قسط و عدل در تمام امور حکومتی، اجتماعی و سیاسی به معنای واقعی کلمه.
۱. «اَلْقائِمُ مِنْ وُلْدی، اِسمُهُ اِسْمی، وَ کُنْیَتُهُ کُنْیَتی وَ شَمائِلُهُ شَمائِلِی وَ سُنَّتُهُ سُنَّتِی. یُقیمُ النَّاسَ عَلی مِلَّتی وَ شَریعَتی وَ یَدْعُوهُمْ إلی کِتابِ اللَّهِ عَزَّو جلَّ». بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۷۳، باب ۱، ح ۱۹.
۲. نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی (پارسایان، ۱۳۷۹) خ ۱۳۸. «یَعْطِفُ الْهَوی عَلیَ الْهُدی إذا عَطَفُوا الهُدی عَلیَ الهَوی وَ یَعْطِفُ الَّرأی عَلی القُرآنِ اِذا عَطَفُوا القُرآنَ علی الرِّأی…وَ یُحیی مَیِّتَ الکتابِ وَ السُّنَّهِ».
۳. «…یَدْعُوا النَّاسَ اِلی کِتابِ اللَّهِ وَ سُنَّهِ نَبِیِّهِ وَ وِلایَهِ عَلی بْنِ اَبی طالِبٍ وَ الْبَراءَهِ مِنْ عَدُوِّهِ». یوم الخلاص، کامل سلیمان (بیروت: دارالکتاب اللبنانی، الطبعه الثالثه، ۱۴۰۲ ه ق)ص ۳۲۵.
۴. «اَنَّ الْمَهدی یَقفُوا اَثَری لا یُخطی ء». منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر، لطف الله صافی (طهران: مکتبه الصدر، الطبعه الثالث) ص ۴۹۱، فصل ۹، باب ۳، ح ۲.
۵. قال الصادق علیه السلام : «… وَ اَنْ یَسیرَ فِیْهِمْ بِسیرَهِ رَسوُل اللّهِ صلی الله علیه و آله وَ یَعْمَلُ فِیْهِمْ بِعَمَلِهِ». علامه محمد باقر مجلسی، بحارالانوار (تهران، المکتبه الاسلامیه، الطبعه الثالثه، ۱۳۹۸ ه ق) ج ۵۲، باب ۲۸، ح ۷۸.
۶. عن عبدالله بن عطاء، عن أبا عبداللّه علیه السلام قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ سیرَهِ الْمَهدی کَیْفَ سیرَتُهُ؟ قَالَ: یَصْنَعُ ما صَنَعَ رَسُولُ اللّه صلی الله علیه و آله …». بحارالانوار (همان) ح ۱۰۸.
۷. «اِذا قامَ القائِمُ ذَهَبَ دولهُ الباطِلُ». محمد بن یعقوب کلینی، الکافی (بیروت، دارالاضواء) ج ۸، ص ۲۷۸.
۸. «… وَ وَضَعَ میزانَ العَدلِ بَیْنَ النَّاسِ، فَلا یَظْلِمُ اَحَدٌ أَحَدا». بحارالانوار (پیشین) ج ۵۲، ص ۳۲۱، باب ۲۷، ح ۲۹.
۹. «… یَمْلأُ بِهِ الاَرضَ قِسطَا وَ عَدْلاً کَمَا مُلِئَتْ جَوْرا وَ ظُلْما». همان مدرک، ح ۳۰.
۱۰. «اِذا قامَ قائِمُ أهلِ البیتِ قَسَّمَ بالسّویّهِ وَ عَدلَ فِی الرَّعِیَّهِ…». همان مدرک، ح ۱۰۳.
۱۱. «… وَ یَعْدلُ فی خَلْقِ الرَّحمانِ البَرّ مِنْهُمْ وَ الفاجِرَ». بحارالانوار (پیشین) ج ۵۱، ص ۲۹، باب ۲، ح۲.
۱۲. «… أما وَ اللّهِ لِیَدخُلَنَّ عَلَیْهِمْ عَدْلَهُ جوفَ بُیُوتِهِمْ کَما یَدْخُلُ الحَرّ والقُرّ». بحارالانوار (پیشین) ج ۵۲، باب ۲۷، ح ۱۳۱.
۱۳. حضرت عیسی علیه السلام ، هفت نفر از اصحاب کهف، یوشع وصی موسی علیه السلام ، مؤمن آل فرعون، سلمان فارسی، ابو دجانه انصاری، مالک اشتر نخعی و قبیله همدان. ر،ک: نجم الدین طبسی، چشم اندازی از حکومت مهدی علیه السلام (قم، شرکت چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۷ ش) ص ۱۹۰.
۱۴. «یَکُونُ مِنَ اللَّهِ عَلی حُذوٍ لا یُغیّر بِقرابهٍ ولا یَضَعُ حَجَرا حَجَرا». ابن طاووس، ملاحم الفتن فی ظهور الغائب المنتظر (بیروت، مؤسسه الوفاء، الطبعه السادسه، ۱۴۰۳) ص ۱۰۸، به نقل از عصر غیبت (مرکز جهانی علوم اسلامی) ص ۲۵۸.
۱۵. قال الصادق علیه السلام : «یُفَرِّقُ الْمَهدی اَصحابَهُ فِی جَمیعِ الْبُلْدانِ وَ یَأْمُرُهُمْ بِالْعَدْلِ وَ الاِحسانِ وَ یَجْعَلُهُمْ حُکّامَا فِی الاَقالِیمِ وَ یَأْمُرُهُمْ بِعُمْرانِ الْمُدُنِ» علی محمد دخیل، الامام المهدی علیه السلام (بیروت، دار المرتضی، ۱۴۰۳ هق) ص ۳۷۱. به نقل از تاریخ غیبت، ص ۲۵۸.
۱۶. «اِذا قَامَ القائِمُ حَکَمَ بِالْعَدلِ وَ ارْتَفَعَ فِی اَیَّامِهِ الْجَورُ، و أمَنَتْ بِهِ السُبُلُ». بحارالانوار: (پیشین) ج ۵۲، باب ۲۷، ح ۸۳.
۱۷. «وَ حَکَمَ بَیْنَ النّاس بِحُکم داوودَ و حُکمِ مُحمَّدٍ». بحارالانوار (پیشین) ادامه حدیث ۸۳.
۱۸. «یا داوُودُ اِنَّا جَعَلْناکَ خَلیفَهً فِی الأرْضِ فَاحْکُمْ بَیْنَ النّاسِ بِالحَقِّ وَ لا تَتَّبِع الهَوی فَیُضلَّکَ عَنْ سَبیلِ اللّهِ…». ص / ۲۶.
۱۹. «و ان حکمتَ فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ بِالقِسطِ…». مائده/۴۲.
۲۰. «فَأحْکُمْ بَیْنَهُمْ بِما اَنْزَلَ اللَّه وَ لا تَتَّبعْ اَهْواءَهُمْ…». مائده / ۴۸.
۲۱. «یَحکُمْ بَیْنَ أَهْلِ التوراهِ بِالتّوارهِ وَ بَیْنَ اَهْلِ الاِنْجیلِ بِالاِنْجیلِ، وَ بَیْنَ أَهْلِ الزَّبورِ بِالزَّبُورِ وَ بینَ اَهْلِ الْفرقانِ بِالْفُرقانِ…». بحارالانوار (پیشین) ح ۸۴.
۲۲. مجلسی، بحارالانوار (دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ ه . ش)، ج ۵۲، ص ۳۹، روایت ۲۱۲.
۲۳. خوئی، منهاج البراعه (بنیاد فرهنگی امام المهدی قم) ج ۸، ص ۳۵۳.
۲۴. قزوینی، الامام المهدی (مؤسسه الوفاء، قم ۱۴۰۵ ه)، ص ۶۳۱.
۲۵. منتخب الاثر، (پیشین) ص ۴۷۲، فصل ۷، باب ۳، حدیث ۲.
۲۶. کلینی، الکافی (دار الکتب الاسلامیه تهران، ۱۳۶۳) ج ۱، ص ۴۰۸.
۲۷. ترمزی، سنن ترمذی (دار الفکر بیروت، ۱۴۰۸ ه . ق) ج ۴، ص ۴۳۹، روایت ۲۲۳۲.
۲۸. کامل سلیمان، یوم الخلاص (دار الکتاب لبنانی، بیروت، ۱۴۰۲ هق) ص ۳۱۵.
۲۹. نعمانی، الغیبه، (مؤسسه الاعلمی، بیروت، ۱۴۰۳ ه . ق) ص ۱۵۸.
۳۰. طوسی، تهذیب الاحکام (دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ ه . ش) ج ۴، ص ۱۴۴، روایت ۴۰۲.
دیدگاهتان را بنویسید