عید سعید فطر در افغانستان چگونه برگزار می شود؟

عید سعید فطر در افغانستان چگونه برگزار می شود؟

مردم مسلمان افغانستان از عید سعید فطر با آداب و رسوم کهن خود به گرمی استقبال می‌کنند و در این روز با ظاهری آراسته، پس از ادای نماز عید و زیارت قبور به دست‌بوس بزرگان می‌روند و قدردان نعمت‌های خداوند می‌شوند.

عیدفطر که از جمله تعطیلات رسمی در افغانستان است، از یک تا سه روز جشن گرفته می‌شود و در طی آن مردم با پوشیدن بهترین پوشاک خود، پس از انجام عبادات، به دید و بازدید و جشن و سرور می‌پردازند.

 در تمامی دول اسلامی از جمله افغانستان اعیاد با نماز آغاز می‌گردد و مسلمانان در افغانستان که همدوش با دیگر مسلمانان جهان در ماه مهمانی خدا از نعمت‌های بی‌کران باری‌تعالی بهره برده‌اند و دوری از گناه را تمرین کرده‌اند، بعد از طلوع آفتاب، در محل‌ها و مراکز بر پایی نماز عید فطر حضور می‌یابند و پیشانی بر زمین می‌گذارند و قدردان خالق هستی می‌شوند. در روز عید فطر در افغانستان، مردم به دیدار بزرگ خاندان می‌روند و عید فطر را تبریک گفته و طلب حلالیت می‌کنند.

 در این روز کسانی که قبل از عید یکی از بستگان خود را از دست داده‌اند، پذیرای مردمانی هستند که برای دلداری به منزل آن‌ها مراجعه می‌کنند. کودکان و نوجوانان نیز در این روز فرخنده که لباس‌های نو و آراسته به تن دارند از عیدی فامیل، آشنایان و همسایگان بهره‌مند می‌شوند و در جشن‌های این عید اسلامی که از تعطیلات رسمی در افغانستان به شمار می‌رود و سه روز تعطیل است، شرکت می‌کنند.

در جای جای افغانستان صبح روز عید، مسلمانان با طلوع آفتاب راهی مصلی‌ها می‌شوند و با وحدتی بی‌نظیر با برپایی نماز عید فطر برای شادی از توفیق یافتن به انجام تکلیف، یکدیگر را در آغوش می‌گیرند و عید تبریکی می‌گویند. رفت و آمد مسلمانان به خانه‌های یکدیگر، عیادت از افراد مریض و بخشش به مستمندان از جمله آداب و رسوم عیدفطر در کشورمان است.

 در ولایت‌های غربی افغانستان از جمله بادغیس، هرات، غور و فراه شب عید فطر جایگاه خاصی برای خانواده عروس و داماد‌ها دارد. در هرات و در آخرین شب ماه رمضان (شب عید) با برپایی مهمانی و مراسم خاص، عیدی عروس توسط خانواده داماد اهدا می‌شود. عیدی داماد نیز در روزهای عید و بعد از دیدار وی با خانواده عروس داده می‌شود.

عیدی بردن برای نوعروس و فراهم کردن مواد خوراکی برای یک مهمانی بزرگ خویشاوندی در شب عید، به عهده خانواده داماد است. مواردی، چون دوره طولانی عید (عید فطر تا عید قربان) برای زنان و رفتن دسته‌جمعی آنان به خانه‌های یکدیگر، اهدای شیرینی همراه با دستمال گلدوزی‌شده به مهمانان از جمله مراسم‌های عید فطر در ولایت‌های غربی افغانستان است. دربعضی از ولایات غرب این کشور رفت وآمد زنان از روز عید فطر تا روز قبل از عید قربان ادامه دارد.

 از رفتن مردم به مناطق خوش آب و هوا، دید وبازدید، برگزاری مسابقات کشتی و غله جنگی نیز به عنوان رسوم عمده مردم این منطقه یاد می‌شود. در غرب افغانستان دو یا سه شب قبل از عید، خانواده داماد عیدی عروس را که شامل انواع پوشاک می‌باشد به خانه وی می‌برد.

بزرگان افغانستان می‌گویند پیش از این در بامیان کسی که برای نخستین بار ماه نو را می‌دید به فاتح میدان جنگ شباهت داشت، با غرور و سربلندی از قله کوه پایین می‌آمدند و برای دیگران تعریف می‌کردند که چگونه ماه را دیده اند از این رو نام آن‌ها تا یک سال دیگر بر سر زبان‌ها بود.

 به گفته این بزرگان پس از رویت ماه، شور و هلهله آغاز می‌شود، همه آن شب را به عنوان عید زنده‌ها با تهیه قوروتی، آبجوشک و یا شیربرنج جشن می‌گرفتند. بر اساس آداب و رسوم بامیانی‌ها شب قبل از عید فطر روز عید مرده‌هاست که در آن شب زنان، حلوا، سمنو، نان مالیده، زاله گگ، دلده و پلو تهیه و به عنوان نذری توزیع می‌کنند.

مراسم عید مرده‌ها به این ترتیب است که وقت اذان مغرب پس از تهیه حلوا رو به قبله در مقابل آن می‌نشینند و با طلب آمرزش برای اموات، فراوانی، نعمت را آرزو می‌کنند. مردان روستا نیز شب عید همراه کودکان با مقداری غذا در خانه بزرگ روستا جمع می‌شوند، پس از صرف غذا سوره مبارکه یاسین می‌خوانند و برای مسافران دعا می‌کنند.

مردم افغانستان معمولاً در هنگام ناهار رسم دارند که در خانه بزرگان و یا به خانه یکی از اقوام که مسافر که خانه خدا دارد جمع می‌شوند، و معمولاً ناهار را که پلو و قرمه است را در کنار یکدیگر صرف می‌کنند و برای مومنان و اسیران خاک طلب مغفرت می‌کنند. افغان‌ها این عید را چنان گرامی می‌دارند که ایرانیان، نوروز را ارج می‌نهند. اغلب شهروندان تلاش دارند تا برای روز عید فطر لباس نو تهیه کنند که این رسوم در سراسر افغانستان تقریباً یکسان است.

 استاد یقیق نویسنده و پژوهشگر در ولایت هرات، مواردی، چون دوره طولانی عید (عید فطر تا عید قربان) برای زنان و رفتن دسته‌جمعی آنان به خانه‌های همدیگر، بوسیدن دست درمیان مردان، اهدای شیرینی همراه با یک دستمال دست‌دوزی شده به مهمانان را از نکات برجسته عید فطر در ولایات غرب کشور می‌داند.