ویژه نامه مولود کعبه (به مناسبت میلاد با سعادت امیرالمؤمنین، امام علی علیه السلام)

حضرت امیرالمومنین امام علی علیه السلام در سیزدهم رجب سال سی ام عام الفیل در خانه کعبه متولد شد. پدرش حضرت ابوطالب و مادرش فاطمه بنت اسد بودند. ان حضرت از کودکی تحت تربیت مستقیم پیامبر اعظم صلی الله علیه و اله قرار گرفت و بعد از بعثت ان حضرت، اولین کسی بود که اسلام اورد و همواره در راه پیشرفت اسلام جهاد و تلاش نمود. این ویژه نامه به مناسبت سالروز میلاد ان حضرت به خلاصه ای از زندگینامه و قطره ای از اقیانوس فضایل ان حضرت پرداخته است.

شناسنامه امیرالمومنین، امام علی علیه السلام

علی علیه السلام پسر ابو طالب (نامش عبد مناف) پسر عبد المطلب (نامش شیبه الحمد) پسر هاشم (نامش عمرو) پسر عبد مناف (نامش مغیره) پسر قصی بن کلاب بن مره بن لوی بن غالب بن فهر بن مالک بن نضر بن کنانه بن خزیمه بن مدرکه بن الیاس بن مضر بن نزار بن معد بن عدنان است. ان حضرت بنا بر قول اکثر علما و مورخان در روز جمعه در حالی که سیزده روز از ماه رجب می گذشت، پای به عرصه وجود گذاشت. در فصول المهمه تاریخ تولد ان حضرت، شب یکشنبه بیست و سوم رجب ذکر شده است و در روایتی دیگر تولد ان حضرت را در روز یکشنبه هفتم شعبان، پس از گذشت سی سال از واقعه عام الفیل، ثبت کرده اند. برخی ان را بیست و نه سال پس از تولد خود پیامبر دانسته اند که سی سال از ان ماجرا می گذشته است. همچنین در این باره گفته شده که ان حضرت بیست و هشت سال قبل از بعثت پیامبر، دوازده سال داشته و یا ده ساله بوده که این قول در کتاب اصابه صحه گذارده شده است. گفته اند ان حضرت پیش از هجرت بیست و سه سال داشته ولی برخی دیگر گویند ان حضرت در ان هنگام بیست و پنج سال از عمرش می گذشته است.

امیرالمومنین، امام علی علیه السلام، خانه زاد خداوند

فاطمه مادر علی علیه السلام و دختر اسد بن هاشم، یعنی دختر عموی شوهر خود ابوطالب بود، و انها نخستین همسرانی بودند که به هاشم نسبت می رساندند. این بانوی بزرگزاده که افتخار پرستاری از پیغمبر خدا را داشت، در روز ۱۳ رجب ان سال که درد زاییدن بروی فشار وارد ساخت، امد و در مقابل کعبه، خانه خدا ایستاد و گفت: پروردگار! تو را به عظمت این خانه و به مقام کسی که ان را بنا کرده است، سوگند می دهم درد زاییدن را بر من اسان گردان! کسانی که ناظر بودند با کمال تعجب دیدند ناگهان ضلع بالای حجر الاسود شکست، و فاطمه همسرابوطالب به درون کعبه رفت و شکاف دیوار بهم امد. موضوع بلافاصله دهن به دهن گشت و به گوش مرد و زن مکه رسید، و همه منتظر بودند ببینند سرانجام ان ماجرای شگفت انگیز چه خواهد بود. همسر ابوطالب سه روز در خانه کعبه به سر برد. روز چهارم کسانی که پیرامون کعبه گرد امده بودند دیدند دیوار کعبه از همان جا بار دیگر شکاف برداشت و ان بانوی سرفراز در حالی که نوزاد خود را در اغوش داشت از درون خانه خدا بیرون امد.

زندگی نامه امیرالمومنین، امام علی علیه السلام

تاریخ تولد: سیزدهم ماه رجب، روز جمعه، سی سال پس از تولد رسول خدا صلی الله علیه و اله و عام الفیل، در حدود سال ۶۰۰ میلادی، بیست سال قبل از هجرت.

شش سال داشت که سرپرستی وی را حضرت محمد صلی الله علیه و اله به عهده گرفت. پس از ان همیشه با ان حضرت بود، با او می خورد و با او می خوابید و با او بیدار می شد و سایه به سایه او؛ و پا به پای او راه می رفت و بزرگ می شد. ده سال از عمرش گذشته بود که حضرت محمد صلی الله علیه و اله به پیامبری برانگیخته شد و او اولین کسی بود که به رسول خدا ایمان اورد و اسلام را به عنوان اخرین دین خدا پذیرفت. شانزده سال از زمان را پشت سر گذاشته بود که محاصره اقتصادی ال هاشم شروع شد که به همراه پدرش و رسول خدا صلی الله علیه و اله سه سال در شعب ابی طالب، محصور و به نوعی زندانی شدند.

وقایع زندگی امیرالمومنین، امام علی علیه السلام پیش از هجرت

هنگامی که مادر حضرت علی علیه السلام نوزاد را خدمت پیامبر اورد با علاقه شدید ان حضرت نسبت به کودک روبرو شد. پیامبر از وی خواست که گهواره حضرت علی را در کنار رختخواب او قرار دهد از این جهت، زندگانی امام از روزهای نخست با لطف خاص پیامبر توام شد. نه تنها پیامبر گهواره حضرت علی را در موقع خواب حرکت می داد، بلکه در مواقعی از روز بدن او را می شست وشیر در کام او می ریخت، ودر موقع بیداری با او با کمال ملاطفت سخن می گفت.گاهی او را به سینه می فشرد ومی گفت: این کودک برادر من است ودر اینده ولی ویاور ووصی وهمسر دختر من خواهد بود. به سبب علاقه ای که به حضرت علی داشت هیچ گاه از او جدا نمی شد وهر موقع از مکه برای عبادت به خارج شهر می رفت حضرت علی علیه السلام را همچون برادر کوچک یا فرزند دلبندی همراه خود می برد.

وقایع زندگی امیرالمومنین، امام علی علیه السلام پس از هجرت

رسول خدا(ص)برای پایان دادن به اختلاف میان دو قبیله اوس و خزرج و کوتاه کردن دست یهود غارتگر به کمک وحی الهی قراردادها و طرحهایی تدوین کرد که به عقیده مورخان و دانشمندان محکم ترین پایه پیشرفت اسلام با همین طرحها و قراردادها پی ریزی شد و پس از چندی از همین مردم مختلف العقیده و ناتوان، امت واحد و ملتی نیرومند تشکیل داد و شهر یثرب به صورت بزرگترین پایگاه سیاسی و نظامی جزیره العرب درامد، و بدین وسیله اسلام در سراسر جهان توسعه یافت. و از جمله کارهای لازم و مهمی که انجام شد پیمان برادری و اخوتی بود که ان حضرت میان مهاجر و انصار بست و بدین ترتیب مهاجرین را که احساس غربت و بی کسی می کردند از پریشانی رهایی بخشید و خود نیز در این پیمان اخوت شرکت جسته و علی(ع) را به عنوان برادر خویش انتخاب کرد، و بدو که در مراسم مزبور ایستاده بود و برادر شدن یک یک از مهاجر و انصار را نظاره می نمود رو کرده و فرمود: تو هم برادر من باش.

وقایع زندگی امیرالمومنین، امام علی علیه السلام در دوره خلفا

بی تردید تحمل بار ۲۵ سال سکوت و صبر در برابر حق کشی ها و نامردمی ها و ناهنجاری های ان زمان و تماشای غصب و یغمای منصبی که به اعتراف دوست و دشمن به وی تعلق داشت، از همه دلاوری ها و فداکاری ها و جهادها دشوارتر و ارزشمندتر بود؛ زیرا گرایش طبع انسان به تحرک و فعالیت و خلق حماسه در میدان های جنگ از سکون و انفعال و رکود فزون تر است؛ به ویژه کسی که تمام ورق های کتاب زندگی اش با مرکب رزم و حماسه افرینی در راه خدا نوشته شده است. بر این بنیاد، سکوت و بردباری علی (ع) زنده ترین سند بندگی و خاکساری و تسلیم بودنش در برابر اراده خداوند است. ان بزرگ مظلوم تاریخ می دانست که نهال نو پای دین را تاب تحمل تندبادهای اختلاف و تفرقه نیست؛ در اشفته بازار نفاق و هوا پرستی کالای حقیقت خریدار ندارد و هر بی بصری را توان دیدن خورشید تابناک ولایت علوی(ع) نیست.

وقایع دوره خلافت امیرالمومنین، امام علی علیه السلام

پس از قتل عثمان اجتماع عظیمی از مسلمانان در مسجد تشکیل شد، به نحوی که مسجد لبریز از جمعیت گردید. هدف از اجتماع تعیین خلیفه بود. شخصیت های بزرگی از مهاجرین وانصار، مانند عمار یاسر وابوالهیثم بن التیهان ورفاعه بن رافع و مالک بن عجلان وابو ایوب انصاری و…نظر دادند که با علی بیعت کنند. بیش از همه عمار در باره علی سخن گفت واز ان جمله بود که: شما وضع خلیفه پیشین را دیدید. اگر زود نجنبید ممکن است به سرنوشتی مانند ان دچار شوید. علی شایسته ترین فرد برای این کار است وهمگی از فضایل وسوابق او اگاهید. در این هنگام همه مردم یک صدا گفتند: ما به ولایت وخلافت او راضی هستیم.ان وقت همه از جا برخاستند وبه خانه علی ریختند. امام علیه السلام خود نحوه ورود جمعیت را به خانه اش چنین توصیف کرده است: انان به سان ازدحام شتر تشنه ای که ساربان عقال وریسمانش را باز کند ورهایش سازد بر من هجوم اوردند، که گمان کردم که می خواهند مرا بکشند، یا بعضی از انان می خواهد بعضی دیگر را در حضور من بکشند.

برگی از دفتر فضایل امیرالمومنین، امام علی علیه السلام

برای علی (ع) اسان بود که پیامبر (ص) را در غار همراهی کند، اما برای ابی بکر،یا عمر و یا هر صحابی دیگر اسان نبود که شب هجرت در بستر پیامبر (ص) بخوابد، و جانش را فدای پیامبر (ص) و خود را اماده برای رویارویی با تهاجم قریش کند،تهاجم مورد انتظاری که ده نفر از مردان دلاور عهده دار انجام ان شدند و در رای و تصمیم انان صدها بلکه هزاران نفر از مردم مکه هم قسم شده بودند. در توان هیچ کسی از اصحاب نبود که عهده دار نقش علی در جنگ بدر باشد، زیرا در ان جنگ حدود نیمی از قریش به دست او کشته شدند، و در حالی که سرنوشت اسلام در یک کفه ترازو قرار داشت، او کفه ارتش کوچک اسلامی را با کوشش فردی خود سنگین تر ساخت. در توان هیچ صحابی نبود که نقش علی را در احد عهده دار شود، ان گاه که اصحاب رو به فرار گذاشتند، از کوه بالا می رفتند و به کسی توجه نمی کردند، در همان حال که پیامبر (ص) از پشت سر به انان بانگ می زد، او را تنها گذاشتند، تا به تنهایی با هزاران نفر از مشرکان روبرو شود، و کسی جز علی با او نماند.

سیره اخلاقی و تربیتی امیرالمومنین، امام علی علیه السلام

علی(ع) نمونه کامل انسان الهی، الگوی تربیتی اسلام و تبلور عینی تفکر توحیدی است. انسان والایی که از کودکی در محضر پیامبر اکرم(ص) رشد کرد، در مکتب او پرورش یافت و در پرتو ابعاد روحی و مکارم اخلاقی والای ایشان و در سایه فرهنگ قرانی شخصیتش شکل گرفت. او که حافظ قران، قران ناطق و مفسر راستین ان است، احاطه اش به معارف الهی چنان است که تنها او می تواند بگوید: (لو کشف الغطاء ما ازددت یقینا؛ حتی اگر همه پرده ها کنار رود، ذره ای به یقین من افزوده نمی شود). در نهج البلاغه و در کلام امام علی(ع) که همه چیز رنگ و بوی الهی دارد، طبعا روشها، ابزارها، مواد، مراحل، عوامل و اهداف تربیت نیز خداگونه و به منظور تکامل انسان، تصفیه روح، رهایی از بندگی غیرخدا و مبارزه با نفس اماره است. در این مکتب بدترین دشمن انسان نفس هواخواه و سرکش وی است که او را به تباهی و نافرمانی فرا می خواند: (اعدی عدوک نفسک التی بین جنبیک…)

مبانی اخلاق سیاسی امیرالمومنین، امام علی علیه السلام

در بین سیاستمداران تاریخ؛ به ندرت کسانی یافت می شوند که با اعمال و رفتار خود اخلاق و اصول متعالی انسانی را پاس داشته اند و عملکرد انان گواهی می دهد که (هدف) هرگز (وسیله) را توجیه نمی کند و برای تامین اهداف عالی و مقدس نیز باید از ابزار و وسیله های اخلاقی، انسانی و مشروع استفاده کرد. بی تردید یکی از مهم ترین سیاستمداران جهان و اسوه های انسانیت؛ حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام است. روشن است که تاریخ هیچ موردی را سراغ ندارد که در ان، حضرت علی علیه السلام از روش غیر انسانی و خلاف اخلاق و شرع استفاده کرده باشد. این سخنی است که جملگی بر انند و دوست و دشمن به ان اعتراف دارند و حتی غیر مسلمانانی چون جرج جرداق مسیحی نیز امیرالمومنین علیه السلام را اسوه انسانیت می شمارند و او را (صدای عدالت انسانی) می نامند. این در حالی است که امام علی علیه السلام دشمنان بسیاری داشت و دارد و بلکه از پر دشمن ترین انسانهای روی زمین است و دشمنان از راه های گوناگون سعی در تخریب شخصیت ایشان داشته و دارند؛ اما با این همه، ان قدر گفتار و رفتار و سیره امیرالمومنین علی علیه السلام پاک و پیراسته و خدایی و اخلاقی بود که تاکنون ـ و بعد از گذشت حدود ۱۴ قرن از عصر ایشان ـ احدی نتوانسته است حتی یک مورد را نشان دهد که در ان امیرالمومنین علیه السلام برای رسیدن به هدف، از روش و شیوه غیر انسانی و اخلاقی و شرعی استفاده کرده باشد.

سیره حکومتی امیرالمومنین، امام علی علیه السلام

یکی از مهمترین وظایف حاکم اسلامی، انتخاب شایسته ترین افرادبرای مدیریتهای مختلف کشور است. امیرالمومنین، مدیر جامعه را به قطب اسیا تشبیه کرده و تغییر ان راموجب تغییر اوضاع زمانه دانسته است در بسیاری موارد دین و اعتقادمردم نیز اعتقاد مدیر ان جامعه می باشد چنانکه رسول خدا،صلی الله علیه واله، در نامه های خود باامپراتور روم و پادشاه ایران، گناه مسلمان نشدن مردم را به عهده انان دانست. رهبر جامعه اسلامی چنانکه به هر دلیل فردی را به مدیریت بخشی ازکشورش برگزیند، در حالیکه می دانددیگری از او شایسته تر است، به فرمایش پیامبر اکرم،صلی الله علیه واله، به خدا و رسول خداو همه مسلمانان خیانت کرده است. امام امیرالمومنین نیز در دوران زمامداری خود بدین امر مهم توجه کافی داشت، خود به انتخاب اصلح اقدام می کرد، مدیران ضعیف را معزول می نمود و به کارگزاران خود این امر را توصیه می فرمود.

در سایه سار نهج البلاغه

نهج البلاغه دریای بی پایانی است از در کلام امیرالمومنین مولا علی علیه السلام. او که پژواک روشن و فراگیر عدالت انسانی است و نشستن بر استانه مقدس نهج البلاغه او، روح تشنه ما را از پرتو درخشان کلامش سیراب می کند. نهج البلاغه را سید رضی از سخنان حضرت علی، علیه السلام، گرداوری نموده است. سید شریف ابوالحسن محمد رضی، بزرگزاده ای است که پدرش از نوادگان امام موسی کاظم، علیه السلام، و مادرش از نوادگان امام سجاد، علیه السلام، بود. شریف رضی شاگرد شیخ مفید و مردی عالم، فاضل، شاعر و همچنین حافظ کل قران کریم بود. او پس از مطالعه دهها کتاب درباره خطبه ها و سخنان امیر المومنین، علیه السلام، و نامه های تاریخی و کلمات قصار ایشان، مطالبی از میان انها برگزید و ان را نهج البلاغه یعنی روش زیبای سخن گفتن نامید و پس از افزودن شرح و توضیحاتی به ان، کار گرداوری نهج البلاغه را در رجب سال ۴۰۰ ق. به پایان رساند. سید رضی با تدوین نهج البلاغه چراغی فروزان فرا راه جامعه اسلامی نهاد که در طی قرنهای متوالی راهگشای همه انسانها بوده است. مدفن این عالم بزرگوار و برادرش سیدمرتضی در کاظمین قرار دارد.

امیرالمومنین، امام علی علیه السلام در کلام دیگران

شخصیت این مرد بزرگ که امام امت شد، شخصیتی است که در اسلام و قبل از اسلام و بعدها هم کسی مثل او نمی تواند سراغ کند، یک موجودی که امور متضاد را در خودش جمع کرده [بود]. کسی که جنگجوست اهل عبادت نمی شود، کسی که قوه بازو می خواهد داشته باشد اهل زهد نمی تواند باشد، کسی که شمشیر می کشد و اشخاصی را که منحرف اند درو می کند، این نمی تواند که عاطفه…داشته باشد…در عین حالی که غذای او از نان و سرکه و زیت یا نمک بیرون نبوده است; در عین حال قدرت بدنی ان طور…است . دری را که از خیبر ایشان کنده است و چندین ذراع دور انداخته است چهل نفر نمی توانستند بلندش کنند…ادمی که جنگجوست به ان طور که جنگجویان بزرگ را، دلاوران بزرگ را، به هزیمت وامی دارد و می فرماید: اگر تمام عرب یک طرف باشند به من هجوم کنند من پشت نمی کنم! این ادم در عطوفت ان طور است که وقتی یک خلخال از پای یک زن یهودی ربوده اند می فرماید که مرگ برای انسان اسان است…

امیرالمومنین، امام علی علیه السلام در شعر و ادب

فضایل پایان ناپذیر امام علی علیه السلام ، دستمایه افرینش های ادبی و سرچشمه الهام نویسندگان، شاعران و هنرمندان بوده و خواهد بود. تولد ان حضرت در خانه خدا و شکافته شدن دیوار کعبه، موهبت و فضیلتی است که تا کنون به این صورت برای هیچ بشری پیش نیامده و از منقبت های منحصر به فرد امیرمومنان به شمار می رود. این نکته که خانه زاد خدا، حضرت علی علیه السلام موجب حرمت و شرافت بیت الله شده، تولد حضرت در کعبه، به ان اعتبار و ابرویی ویژه بخشیده است، به طور گسترده در اشعار شاعران مطرح شده است.

(شیخ حسن کاشی) می سراید:

در کعبه بزاد ان جهاندار/ان جفت بتول و شیر کرار

در کعبه کسی چو او نزاده/این منزلتش خدای داده

کتاب شناسی امیرالمومنین، امام علی علیه السلام

امیر المومنین (ع) در ایینه کتاب

کتاب شناخت علی علیه السلام

کتابشناخت حکومت علوی