ویژه نامه ماه پر خیر و برکت رجب

ماه پر خیر و برکت رجب، دارای فضایل بیشماری است. ۲۷ رجب بعثت پیامبر و میلاد سه امام معصوم، امام علی، امام باقر و امام جواد علیهم ‏السلام و اعتکاف ایام البیض در این ماه است. یاد پیشوایان شهید، امام کاظم و امام هادی علیهما السلام و نیز حضرت زینب سلام الله علیها گرما‏ بخش دل‏های مؤمنان است. ماه رجب شهراللَّه اعظم است. هیچ ماهی به منزلت و فضیلت او نمی رسد حتی جنگ با کفّار در این ماه حرام است. آگاه باشید رجب ماه خدا و شعبان ماه من و رمضان ماه امتم است. کسی یک روز در رجب روزه بگیرد موجبات رضایت خدا را فراهم کرده از خشم و غضب او دور می شود. و دری از درهای جهنم به رویش بسته می شود.

فضائل ماه رجب

رجب ماه خودسازی و توشه گرفتن است. هفتمین ماه از سال هجری قمری رجب نام دارد که نباید فضیلت آن را به بوته فراموشی سپرد زیرا در میان ماههای دوازده گانه تنها و بدون ائتلاف با ماههای دیگر از حرمت و قداست برخوردار می باشد، در واقع چهار ماه در قرآن کریم با تعبیر «حرم » یعنی برخوردار از حرمت یاد شده است که یکی از آنها فرد است که رجب نام دارد و در آن قتال و کشتار حرام می باشد. رسول اکرم (ص) فرموده اند: «رجب ماه بزرگ خداست و هیچ ماهی در حرمت و فضیلت به پایه آن نمی رسد و قتال با کافران در این ماه حرام است، آگاه باشید که رجب ماه پروردگار است و شعبان ماه من و ماه رمضان ماه امت من است و اگر کسی در ماه رجب حتی یک روز روزه بدارد خدا را از خود خشنود ساخته و خشم الهی از او دور می گردد.» امام هفتم (ع) فرموده اند: رجب نام نهری است در بهشت که از شیر، سفیدتر و از عسل، شیرین تر است; هر کس یک روز از آن را روزه بدارد خداوند از آن نهر به او بیاشامد.

ماه رجب، به دلیل برخورداری از مزایای گوناگون و توجه به ابعاد معنوی آن، نام های دیگری نیز دارد؛ نام هایی مثل ماه آمرزش خواهی (شهرُ الاستغفار)؛ ماه تک (رَجَبُ الفَرد) به دلیل تنها واقع شدن و جدا شدن آن از سایر ماه های حرام؛ سرشار (رَجَبُ الاَصَبّ) به دلیل نزول سرشار رحمت الهی؛ ماه امیرمؤمنان (شهرُ امیرِالمؤمنین)، ریسمان الهی و اَصَمْ یعنی برخوردار از فضیلت های بسیار. ماه رجب شهراللَّه اعظم است. هیچ ماهی به منزلت و فضیلت او نمی رسد حتی جنگ با کفّار در این ماه حرام است. آگاه باشید رجب ماه خدا و شعبان ماه من و رمضان ماه امتم است. کسی یک روز در رجب روزه بگیرد موجبات رضایت خدا را فراهم کرده از خشم و غضب او دور می شود. و دری از درهای جهنم به رویش بسته می شود.

از ماه رجب تا ضیافت رمضان

فرا رسیدن این ماه، نعمت بزرگی است که باید از آن بهره فراوان ببریم و نگذاریم شبها و روزهایش، با غفلت سپری شود. عبادت و نیایش، نماز و روزه، دعا و صلوات و سرانجام به یاد خدا بودن و تذکر در این ماه خجسته، لذتی دیگر دارد، همین بس که اگر یک روز از این ماه را با خلوص نیت و با توجه قلب روزه بگیریم، مستوجب رضوان بزرگ الهی خواهیم شد. رسول خدا (ص) می فرماید: هان! ماه رجب و ماه شعبان دو ماه من اند و ماه رمضان ماه امتم. آگاه باشید، هر که یک روز از ماه رجب را با ایمان و اخلاص روزه بگیرد، مستوجب رضوان بزرگ الهی می گردد و روزه اش در آن روز بی گمان خشم خداوند را فرو می نشاند و دری از درهای دوزخ را بر روی خویش می بندد.

ماه رجب، ماهی است با شکوه و مهم؛ آنچنان که حتی در جزیره العرب پیش از اسلام هم احترام ویژه ای داشت. چرا که ماه صلح و صفا بوده و جنگ در آن حرام شمرده می شد. اما پس از اسلام روزهای تاریخی و خاطرات زیادی را به خود دیده که احترام و عظمت آن را دوچندان کرده است:

در روز دوم این ماه در سال ۲۱۲ هجری، دهمین پیشوای شیعه، امام علی النقی علیه السلام به دنیا آمد. در دهم آن در سال ۱۹۵ هجری زادروز ولادت امام نهم حضرت جوادالأئمّه علیه السلام است. و در روز ۲۵ آن، شهادت امام هفتم موسی بن جعفر علیه السلام در سال ۱۸۳ هجری در زندان هارون پس از یک سلسله مبارزات پی گیر رخ داد و قلوب مسلمانان را جریحه دار ساخت. اما ویژگی های مهم دیگری که به شکوه و عظمت ماه رجب افزوده، اینست که یادآور خاطرات پرشکوه و هیجان انگیز نخستین شعاع وحی و آغاز رسالت خاتم انبیاء حضرت محمد صلی الله علیه و آله است.

در ۲۷ این ماه، رسالت جهانی اسلام که تحول و جنبش همه جانبه ای، نخست در شبه جزیره عربستان و آنگاه در سراسر جهان افکند از «غار حرا» خلوتگاه تفکر و اندیشه و عبادت حضرت محمد صلی الله علیه و آله آغاز شد و آنگاه شعاع آن همه جهان را فرا گرفت.

پیامبر که سالها در اندیشه و عبادت غوطه ور بود و برای چاره جوئی از آن همه جهالت، آلودگی، خرافات و بت پرستی محیط زیست خویش و جهان، اندیشه می کرد، و برای دور ماندن از آلودگی و بهتر اندیشیدن به خلوتگاه ویژه اش به فراز (جبل النور) پناه می برد و در کنار غاری به نام «حرا» به عبادت می پرداخت و گوئی دوران آمادگی و تمرین رسالتی بزرگ و جهانی را بنیاد می نهاد، مانند هر روز دیگر سرگرم تفکر و عبادت بود که ناگاه پیک وحی الهی رسید و بر او بانگ زد که بخوان!…

محمد صلی الله علیه و آله که مکتب ندیده و درس نیاموخته بود، با شگفتی باور نکردنی، روبه رو شد و مات و حیران به سوی فرشته نگران بود که دوباره فرمان داد: «بخوان: بنام پروردگاری که تو را آفریده است، بخوان… »

آری در ۱۴ قرن پیش پیامبر با فرمان رسالت و بزرگترین مأموریت های تاریخ بشری از حرا به سوی مکه رهسپار شد، مبعوث شد تا انسانها را از زیر یوغ جهالت و خرافات و بردگی رها سازد، در برابر مفاسد و بیدادگری بپا خیزد، و تا مسیر تاریخ بشری را عوض نکند، از پا ننشیند. و همچنین در ۱۳ این ماه در درون خانه خدا «کعبه» کودکی با یک جهان شگفتی از (فاطمه بنت اسد) متولد شد، که آن کودک خانه زاد خدا و رازدار الهی بود.

نوزاد کعبه که پدرش او را با الهام غیبی «علی » نام گذارد. پدرش ابوطالب او را نزد محمد صلی الله علیه و آله آورد تا آن لحظه چشم نگشوده بود، و اولین بار به روی محمد چشم گشود این کودک همیشه با محمد بود و دوشادوش آن حضرت برای به ثمر رساندن انقلاب اسلام و رسالت عظیم آسمانی او لحظه ای از پا ننشست چون پیش مرگی مجاهد همه جان و مال و شخصیت خود را به خاطر اسلام و دین به خطر افکند و در کورانهای حوادث، کشتی عظیم اسلام را به خوبی رهبری کرد.

علی مظهر صفات عالی انسانی بود، با ویژگیهای خویش بعد از پیامبر اسلام، بزرگترین مرد تاریخ بشر شناخته شد. او زندگی را از خانه خدا کعبه آغاز کرد و سرانجام با شهادتش در خانه خدا و محراب عبادت مسجد کوفه نیز زندگی را پایان داد.

امید است خداوند بزرگ ما را از رهروان واقعی حضرت محمد صلی الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت قرار دهد.

فلسفه ماه های حرام

ماه رجب، یکی از چهار ماه حرام است که در آن از جنگ و خون ریزی نهی شده است. تحریم جنگ در این چهار ماه، یکی از راه های پایان دادن به جنگ های طولانی و وسیله ای برای دعوت به صلح و آرامش بود؛ زیرا هنگامی که جنگ جویان چهار ماه از سال اسلحه را بر زمین گذاشته و صدای چکاچک شمشیرها خاموش گردد و مجالی برای تفکر و اندیشه به وجود آید، احتمال پایان یافتن جنگ بسیار زیاد است. اسلام در هر سال برای پیروان خود یک آتش بس چهارماهه اعلام می دارد که این خود نشانه روح صلح طلبی اسلام است. البته اگر دشمن بخواهد از این قانون اسلامی سوء استفاده کند و حریم ماه های حرام را بشکند، اجازه مقابله به مثل به مسلمانان داده شده است.

اعمال ماه رجب

از امام صادق علیه السلام نقل شده که حضرت محمد (ص) فرمود: رجب ماه استغفار امت من است، پس در این ماه طلب آمرزش کنید که خداوند آمرزنده و مهربان است و رجب را «اصب » می گویند زیرا که رحمت خداوند در این ماه بر امت من بسیار ریخته می شود پس بسیار بگوئید «استغفر الله و اسئله التوبه». در حدیث است که حضرت نوح (ع) روز اول این ماه سوار بر کشتی شد و نجات یافت و فرمودند: کسانی که با او هستند روزه بدارند و هر که این روز را روزه بدارد آتش عذاب یک سال از او دور می شود و نیز طبق سخن حضرت صادق علیه السلام خواندن زیارت امام حسین علیه السلام در روز اول این ماه مستحب و تأکید شده است.

ادعیه ماه رجب

ادعیه ماه مبارک رجب مالامال از حقایق و معارف است. انسان هایی که اهل دل هستند و توانسته اند از گل برهند، در حقیقت این ادعیه را به عنوان ترنم های عاشقانه ماه مبارک رجب زمزمه می کنند نه به عنوان اینکه دعایی بخوانند و ثوابی ببرند. این دعای شریف که مالامال از حقایق توحیدی است اینگونه شروع می شود «اللَّهُمَّ یا ذَا الْمِنَنِ السَّابِغَهِ وَ الْآلَاءِ الْوَازِعَهِ» ابتدای این دعا مدح الهی است با بالاترین ادبیات توحیدی، و ما در هیچ یک از کتاب های آقایان اهل معرفت مطالبی نه در این سطح دیده ایم و نه شنیده ایم بلکه هرچه آن ها یافته اند از همین ادعیه دریافت کرده اند.

روزه ماه رجب

هر که یک روز از ماه رجب را باورمندانه و حسابگرانه روزه بدارد، شایسته خشنودی بزرگ خداوند گردد و روزه او در این روز آتش خشم خدا را فرو نشاند و دری از درهای دوزخ بر او بسته شود و اگر زمین لبریز از طلا گردد، برتر از روزه او نشود و چون روزه اش پاک دلانه برای خدا باشد، پاداش آن را چیزی از دنیا جز حسنات کامل نگرداند و آنگاه که شب فرا آید، ده خواسته برآورده شده از آن اوست؛ اگر از سرای زود گذر دنیا چیزی خواهد، خدایش ببخشاید و چون درخواستی نکند؛خداوند برترین نیکی را که یاران و دوستداران و برگزیدگان خداوند خواهند برای او بیندوزد؛

 

لیله الرغائب

از جمله شب های بزرگ و با عظمت ماه رجب شب جمعه اول این ماه است. معروف به لیله الرغائب، اعمال مخصوصی در این شب ذکر شده که به واسطه آن اعمال برکات و پاداش فراوان بر انسان سرازیر می شود. رغائب جمع رغیبه است به معنی «امرٌ مرغوب فیه عطاء کثیر» یعنی شبی که در آن عطاها و مواهب فراوان بدست می آید در حدیث است شب جمعه اول این ماه احیاء و بیداری و نیایش فضیلت ویژه دارد و موجب دست یابی به عطایای ارزشمند حضرت پروردگار است، در حدیث است که رسول خدا (ص) فرمود: ملائکه این شب را به این نام نهادند و محدثان در کتاب های دعا نمازی با کیفیت مخصوصی در این شب ذکر کرده اند که پیامبر (ص) فرمود: هر کس این نماز را در این شب انجام دهد ثواب این نماز به نیکوترین صورت با روی خندان و درخشان و با زبانی فصیح در شب اول قبر در حضور این فرد ظاهر شود و به او می گوید: ای دوست من مژده می دهم تو را که از هر شدّت و سختی نجات یافتی، نمازگزار می گوید: تو کیستی که من تاکنون چنین صورتی زیبا با چنین جلوه ای ندیدم و سخنی شیرین تر از کلام تو نشنیده ام و بویی بهتر از بوی تو نبوئیدم در پاسخ می گوید: من همان نماز لیله الرغائبم که شما انجام دادی. امشب آمده ام نزدت باشم تا حق را ادا کنم و مونس تنهایی تو باشم و وحشت را از تو بردارم و چون در صور دمیده شود من در عرصه قیامت سایه بر سر تو خواهم افکند پس خوشحال باش که خیر از تو معدوم نخواهد شد.

کیفیت اعمال لیله الرغائب

روز پنج شنبه اول آن ماه روزه گرفته شود. چون شب جمعه شد مابین نماز مغرب و عشاء دوازده رکعت نماز اقامه شود که هر دو رکعت به یک سلام ختم می شود و در هر رکعت یک مرتبه سوره حمد، سه مرتبه سوره قدر، دوازده مرتبه سوره توحید خوانده شود. و چون دوازده رکعت به اتمام رسید، هفتاد بار ذکر” اللهم صل علی محمد النبی الامی و علی آله” گفته شود. پس از آن در سجده هفتاد بار ذکر “سبوح قدوس رب الملائکه والروح” گفته شود. پس از سر برداشتن از سجده، هفتاد بار ذکر “رب اغفر وارحم و تجاوز عما تعلم انک انت العلی الاعظم” گفته شود. دوباره به سجده رفته و هفتاد مرتبه ذکر “سبوح قدوس رب الملائکه والروح” گفته شود. در اینجا می توان حاجت خود را از خدای متعال درخواست نمود. ان شاء الله به استجابت می رسد.

 

سیزدهم ماه رجب و اعمال اعتکاف

از جمله فضیلت ماه رجب آن است که ایام البیض در آن واقع شده یعنی روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم و اعتکاف برای خدا و روزه داری، در آموزه های دینی بر آن تأکید و سفارش شده است. و نیز ولادت حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) در روز سیزدهم همین ماه واقع شده.

 

اعمال ام داوود

یکی از عبادت ها و دعاهای معروف که در ماه رجب به انجام آن تأکید شده، اعمال ام داوود است. در کتب حدیث نقل شده، جوانی در عراق که اهل معرفت بود به دست منصور دوانیقی به مدت طولانی در زندان او گرفتار شده بود که نامش داوود بود. مادرش تاب و توان خود را در فراق پسر از دست داده بود، روزی به خدمت امام صادق(ع) رفت و داستان را نقل کرد و از آن حضرت چاره جویی نمود. حضرت فرمود: آیا می دانی این ماه، ماه رجب است و دعا در آن زود به اجابت می رسد آنچه را که می گویم دقیقاً انجام ده تا فرزندت از زندان رهایی یابد.

ابتدا سه روز، سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم رجب را روزه بدار و روز پانزدهم هنگام ظهر غسل کن و ۸ رکعت نماز به جا بیاور. (کیفیت نماز در مفاتیح الجنان ذکر شده به آن مراجعه کنید). همین که نماز را خواند پس از مدّت کمی پسرش آزاد شد پس از آن ام داوود خدمت امام صادق (ع) رسید و پس از عرض سلام خبر رهایی پسرش را به او رساند. امام صادق (ع) فرمود: منصور دوانیقی در یکی از شب ها جدّم علی بن ابی طالب (ع) را در خواب دید که به او هشدار داد: هرچه زودتر فرزندم داوود را آزاد کن و گرنه تو را در آتش می اندازم. منصور هنگامی که آتش را در مقابل خود دید دستور داد که داوود را آزاد کنند.

 

بیست و هفتم ماه رجب

روز بیست و هفتم ماه رجب روز مبعوث شدن پیامبر اسلام (ص) به رسالت و پیامبری است و روزه گرفتن در این روز مستحب و ثواب ویژه دارد برای هر کدام از این شب ها اعمال مخصوصی ذکر شده است. امام صادق (ع) فرمود: روزه بیست و هفتم رجب را از دست مده که آن روزی است که مقام نبوّت به محمّد (ص) داده شد و ثواب آن برای شما به اندازه ثواب شصت ماه است.

 

ماه رجب در کلام بزرگان

هان! ای برادران عزیز و گرامیم؛ آگاه باشید! متوجّه و هشیار باشید که ما در قرقگاه زمانی (ماه های رجب، شعبان و رمضان) داخل شده ایم! و همان گونه که در زمین های حرم باید از محرّمات اجتناب نمود و ارتکاب یک سلسله اعمالی که در جایی جرم نیست، امّا در حرم جرم محسوب می شود، در این ماه ها هم که قرقگاه زمانی محسوب می شوند، چنین است و باید با هشیاری و مواظبت در آن وارد شد و به همان نحو که در قرقگاه مکانی که حرم است، انسان به کعبه نزدیک می شود، در این ماه ها هم که قرقگاه زمانی است، انسان به مقام قرب خداوند می رسد. پس چقدر نعمت های پروردگار بر ما بزرگ و تمام است؟! و او هرگونه نعمتی را بر ما تمام نموده است.

 

رشحاتی از قلم

آنچه زیبایی ماه رجب را افزون می کند، فرشته ای است که از سوی پروردگار برای ما خاک نشینان پیغام آورده و هر شب تا به صبح چنین ندا سر می دهد: «طوبی للذاکرین، طوبی للطائعین؛ آفرین بر یادکنندگان خداوند، آفرین بر اطاعت کنندگان او».

ای صبا نکهتی از خاک در یار بیار

ببر اندوه دل و مژده دلدار بیار

نکته روح فزا از دهن یار بگوی

نامه خوش خبر از عالم اسرار بیار

و چه دلرباست آنجا که فرشته پیغام برما، سخن حضرت دوست را چنین بازگو می کند: «اَنَا جَلیسُ مَنْ جالَسَنی وَ مُطیعُ مَن اِطاعَتی وَ غافِرُ مَنِ اسْتَغْفَرَنی؛ من هم نشین کسی هستم که هم نشین من باشد و اطاعت کسی را می کنم که اطاعتم کند و از گناه و لغزش آن که تقاضای بخشش نماید، چشم پوشی می کنم».