تقویم عبادی محرم

تقویم عبادی محرم

چرا محرم؟!

پیش از اسلام عرب، جنگ در این ماه را حرام می دانست و ترک مخاصمه می کرد; لذا از آن زمان این ماه بدین اسم نامگذاری شد . ^(۱) و روز اول محرم را اول سال قمری قرار دادند . ^(۲) در توضیح اینکه چرا ماه های دیگر که جنگ در آنها حرام است، محرم نامیده نمی شود می توان گفت: چون ترک جنگ از این ماه شروع می شد به آن محرم گفتند .

این ماه در مکتب تشیع یادآور نهضت حضرت سید الشهدا و حماسه ی جاودان کربلاست .

این ماه، یادآور دلاورمردی های یاران باوفای اباعبدالله الحسین علیه السلام، فداکاری های زینب کبری علیها السلام، حضرت سجاد علیه السلام و همه ی اسرای کاروان امام حسین علیه السلام است . این ماه، یادآور خطبه ها و شعارهای آگاهی بخش سالار شهیدان، نطق آتشین حضرت زینب علیها السلام و خطابه ی غرای زین العابدین علیه السلام است .

این ماه، یادآور استقامت حبیب بن مظاهر و شهادت عون و جعفر است .

آری این ماه، ماه پیروزی حق بر باطل است .

محرم از منظر ائمه علیهم السلام

از امام هشتم شیعیان چنین نقل شده است:

«وقتی محرم فرامی رسید، پدرم خندان دیده نمی شد، حزن و اندوه تا پایان دهه ی اول بر او غالب بود و روز عاشورا، روز حزن و مصیبت و گریه ایشان بود .» ^(۳)

همچنین حضرت امام رضا علیه السلام درباره ی عاشورا می فرماید:

«کسی که عاشورا روز مصیبت و اندوه و گریه اش باشد، خداوند قیامت را روز شادمانی و سرور او قرار خواهد داد . ^(۴)

شب اول ماه محرم

۱ – نماز: این شب چند نماز دارد که یکی از آنها به شرح ذیل است:

دو رکعت، که در هر رکعت بعد از حمد، یازده مرتبه سوره ی اخلاص خوانده شود .

در فضیلت این نماز چنین آمده است: «خواندن این نماز و روزه داشتن روزش موجب امنیت است و کسی که این عمل را انجام دهد، گویا تمام سال بر کار نیک مداومت داشته است . ^(۵)

۲ – احیای این شب . ^(۶)

۳ – نیایش و دعا . ^(۷)

روز اول محرم

اول محرم هر سال اولین روز سال قمری است . از امام محمد باقرعلیه السلام روایت شده است: آن که این روز را روزه بدارد، خداوند دعایش را اجابت می کند، همانگونه که دعای زکریا علیه السلام را اجابت کرد . ^(۸)

دو رکعت نماز خوانده شود و پس از آن سه بار دعای زیر قرائت گردد:

«اللهم انت الاله القدیم وهذه سنه جدیده فاسئلک فیها العصمه من الشیطان والقوه علی هذه النفس الاماره بالسوء» ^(۹)

بارالها! تو خدای قدیم و جاودانی و این سال، سال نو است، از تو می خواهم که مرا در این سال از شیطان حفظ کنی و بر نفس اماره (راهنمایی کننده) به بدی پیروز سازی .

روز دوم محرم

در چنین روزی کاروان امام حسین علیه السلام در سال ۶۱ ه ق وارد سرزمین کربلا شد و با ممانعت لشکر حر مجبور به توقف در آنجا گردید . ^(۱۰)

روز سوم محرم

از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است:

«هر کس در این روز روزه بگیرد، خداوند دعایش را اجابت کند ^(۱۱) »

در آن روز سپاه عمربن سعد وارد کربلا شد .

روز چهارم محرم

بی نتیجه بودن مذاکره حضرت سید الشهداء علیه السلام با عمربن سعد برای وادار کردن لشکر وی به ترک جنگ و دعوت او و لشکرش جهت ملحق شدن به سپاه اسلام .

روز هفتم محرم

روزه گرفتن مستحب است .

روز نهم محرم

تاسوعای حسینی، روز محاصره ی امام حسین و اصحابش در سرزمین کربلا توسط سپاه شمر . ^(۱۲)

شب عاشورا

۱ – چند نماز برای این شب در روایات آمده است که یکی از آنها چنین است:

چهار رکعت نماز که در هر رکعت بعد از سوره ی حمد، ۵۰ بار سوره ی اخلاص خوانده می شود . پس از پایان نماز، ۷۰ بار «سبحان الله والحمدلله ولااله الاالله والله اکبر ولاحول ولاقوه الا بالله العلی العظیم » خوانده شود . ^(۱۳)

۲ – احیای این شب کنار قبر امام حسین علیه السلام . ^(۱۴)

۳ – دعا و نیایش . ^(۱۵)

روز عاشورا

۱ – عزاداری بر امام حسین علیه السلام و شهدای کربلا، در این مورد از امام رضاعلیه السلام نقل شده است:

هر که کار و کوشش را در این روز، رها کند، خداوند خواسته هایش را برآورد و هر که این روز را با حزن و اندوه سپری کند، خداوند قیامت را روز خوشحالی او قرار دهد . ^(۱۶)

۲ – زیارت امام حسین علیه السلام ^(۱۷)

۳ – روزه گرفتن در این روز کراهت دارد; ولی بهتر است بدون قصد روزه، تا بعد از نماز عصر از خوردن و آشامیدن خودداری شود . ^(۱۸)

۴ – آب دادن به زائران امام حسین علیه السلام ^(۱۹)

۵ – خواندن سوره اخلاص هزار مرتبه ^(۲۰)

۶ – خواندن زیارت عاشورا ^(۲۱)

۷ – گفتن هزار بار «اللهم العن قتله الحسین » علیه السلام ^(۲۲) .

روز دوازدهم محرم

ورود کاروان اسیران کربلا به کوفه و شهادت حضرت سجاد علیه السلام در سال ۹۴ ه ق

روز بیست و یکم محرم

۱ – روز ازدواج حضرت علی علیه السلام و حضرت زهرا علیها السلام در سال سوم قمری

۲ – روزه ی این روز مطلوب است . ^(۲۳)

پی نوشت

۱) مصباح کفعمی، ص ۵۰۹ .

۲) فرهنگ عاشورا، ص ۴۰۵، جواد محدثی .

۳) وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۳۹۴، حدیث ۸ .

۴) همان، حدیث ۷ .

۵) بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۳۳، وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۲۹۴، حدیث ۱ مفاتیح الجنان، ص ۲۸۶ .

۶) مصباح المتهجد، ص ۷۸۳ .

۷) بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۴ .

۸) عروه الوثقی، ج ۲، ص ۲۴۳ – وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۴۷، حدیث ۳ .

۹) بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۳۴ .

۱۰) فرهنگ عاشورا، ص ۴۰۶ .

۱۱) عروه الوثقی، ج ۲، ص ۲۴۲ – وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۴۸ .

۱۲) وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۳۹، حدیث ۱ .

۱۳) همان، ص ۲۹۵، حدیث ۴ و ۵ .

۱۴) بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۴۰ .

۱۵) همان، ص ۳۳۸ .

۱۶) بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۴۳، حدیث ۵ .

۱۷) کامل الزیارات، ص ۱۷۴، حدیث ۵ و ۶ .

۱۸) وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۳۸، حدیث ۷ .

۱۹) کامل الزیارات، ص ۱۷۴، حدیث ۵ .

۲۰) وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۳۹، حدیث ۸ .

۲۱) کامل الزیارات، ص ۱۷۴ .

۲۲) مفاتیح الجنان، ص ۲۸۹ .

۲۳) بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۴۵، حدیث ۱ .